درسهایی از دعای ندبه

السلام علیک یا غریب زهرا (س)

درسهایی از دعای ندبه

دعای ندبه، درسنامه ی انتظار منتظران امام موعود است.

درسهایی از دعای ندبه گامی است کوچک در این راه بزرگ.

 ا – راه

خداوند تعالی برای پیمودن این راه، از مردم خواست که به... او « وسیله » جویند، تا مسیر عبودیت را درست بپویند. بدین روی، در قرآن بزرگ خود فرمود:

« ای ایمان آورندگان! تقوا پیشه کنید و به سوی او وسیله جویید. »

این « وسیله » که خداوند سبحان به سوی خود قرار داده، پیامبران و امامان هستند که از هر گناه و خطایی پیراسته اند، و به هر کمالی آراسته اند.

این حکم استوار الهی – که اصل مسلّم عقلی است – از نخستین نتایج قبول نبوت و امامت است، که توحید بدون آن تحقق نمی پذیرد.

2 – در پی هم

وَکُلُّ شَرَعتَ لَه شَریعَةً وَ نَهَجتَ لَه مِنهاجا. وَ تَخَیَّرتَ لَه اَوصیاءَ مُستَحفِظاً بَعد مُستَحفِظٍ، مِن مُدَّةٍ اِلی مُدَّةٍ، اِقامَةً لِدینِکَ وَ حُجَّةً عَلی عِبادِک

« خدایا » برای هر یک از پیامبران، شریعتی مقرر ساختی، ...

هر کدام از پیامبران الهی در زندگی پر برکت خویش، راهی در دعوت مردم به سوی حق می گشایند.

برای این که پس از شهادت یا رحلت پیامبری، برنامه ی هدایت او ناقص نماند، خداوند حکیم برای هر یک از پیامبران جانشینانی معین ساخت.

این است که در تمام ادیان و شرایع، رشته ی « وصایت » به عنوان مکمل رشته ی « نبوت » از سوی خدای حکیم نصب می شود.

3 – چشمه ی بی کران

او را بر پیامبران خود مقدم داشتی... "

در این عبارت بلند دعای ندبه می خوانیم که خداوند عزوجل، رسول خاتم را بر تمام پیامبران دیگر مقدم داشته است.

این است که در وصف این بزرگ بزرگان سخن نمی توان گفت....

4 – خانه ی برکت و نور

وَجَعَلتَ لَه وَلَهُم اَوَّل بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَهُدیً لِلعالَمین. فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ اِبراهیمَ وَمَن دَخَلَه کانَ آمِناً.

اول خانه ای را که به سود مردمان نهاده شد، تنها برای او ( پیامبر "ص " ) و ایشان ( اهل بیت"ع") قرار دادی، خانه ای مبارک که در مکه است...................................

کعبه، معبد دیرین توحید و کهن ترین خانه ی نور در روی زمین است که انسان ها با روی آوردن به آن، درس عبادت را بر صفحه ی وجود خودنشانده اند.

این است که روح مناسک حج، هم چون دیگر عبادات، عبودیت و بندگی خدا است، یعنی تسلیم در برابر اوامر الهی و در رأس آن ها قبول ولایت پیامبر خدا (ص) و ائمه ی هدی (ع) که تنها راه هدایت امت اند.

5 – هدایت و هشدار

فَلَمّا انقَضَت اَیّامُه اَقامَ وَلیَّه عَلیَّ بنَ اَبی طالِب – صَلَواتُکَ عَلَیهِما وَآلِهِما – هادیاً، اِذکانَ هُوَالمُنذِرَ وَلِکُلِ قَومٍ هاد.

 " چون روزگار او پیامبر (ص) سپری  شد، ولیّ خود علی بن ابی طالب را به عنوان هدایتگر برپا داشت...

یکی از آموزه های بلند و ..... حکمت شیعی، ضرورت پیوند مداوم انسان یا خدایش در تمام زمان ها است. خداوند برای انجام این هدف، در هر زمانی، حجتی بر آدمیان دارد. این همان، « رشته ی محکم و گسست ناپذیر هدایت » است. این رشته همان « حبل اله » است...

پیامبر خدا (ص) خود را « .. » و حضرتش را « هادی » نامیده است.

6 – ریشه ای دیگر

وَ قَالَ أَنَا وَ عَلِیٌّ مِنْ شَجَرَهٍ وَاحِدَهٍ وَ سَائِرُ النَّاسِ مِنْ شَجَرٍ شَتَّى‏

پیامبر (ص) فرمود: من و علی، از یک درخت هستیم و دیگر....، از درخت های دیگر.

خداوند برای بعضی بندگان خود امتیازات ویژه ای قرار داده است

امام امیرالمؤمنین (ع) در بیانی جامع در خطبه ی 2 نهج البلاغه فرمود:

« هیچ یک از افراد این امت، با آل محمد (ع) قابل قیاس نیست. »

اگر این حقیقت مسلم را با ژرفای وجود بپذیریم، هر روز بیش از گذشته، به خضوع و خشوع در برابر آن بزرگان آستان الهی تن می دهیم.

7 – دروازه ی شهر دانش

فَقَالَ أَنَا مَدِینَهُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ بَابُهَا فَمَنْ أَرَادَ الْمَدِینَهَ وَ الْحِکْمَهَ فَلْیَأْتِهَا مِنْ بَابِهَا

« پیامبر (ص) فرمود: منم شهر علم و علی، دروازه ی آن شهر است... »

رسول گرامی اسلام (ص)، در اوج فصاحت و بلاغت، بلندترین مضامین و معانی را در قالب ساده ترین تعبیرها و روشن ترین تصویرها بیان فرمود.

حدیث « مدینة العلم » نمونه ای بارز از این شیوه ی بیان است ... هر کس علم می جوید، باید بر آستان بلند پیامبر (ص)، سر تسلیم فرود آورد، وگرنه آن چه پیش روی خود دارد، مجموعه ای از فریضه های موقت است، نه علم ثابت.

باب مدینه ی علم و حکمت، کسی جز امیرالمؤمنین و جانشینان راستین حضرتش نیست. امروز حضرت مهدی (عج)، واجد این فضیلت بزرگ است.

 

8 - محک

لَوْ لاَ أَنْتَ یَا عَلِیُّ لَمْ یُعْرَفِ الْمُؤْمِنُونَ بَعْدِی‏وَ کَانَ بَعْدَهُ هُدًى مِنَ الضَّلاَلِ وَ نُوراً مِنَ الْعَمَى وَ حَبْلَ اللَّهِ الْمَتِینَ وَ صِرَاطَهُ الْمُسْتَقِیمَ‏

 پس پیامبر (ص) فرمود: ... « اگر تو نبودی – ای علی – مؤمنان پس از من شناخته نمی شدند......

راه خدا در هر زمان، یک راه بیش نیست: تسلیم در برابر اوامر الهی ...

توحید و نبوت و امامت، سه وجه یک منشور نورانی هستند که حیات معنوی انسان، بسته به آن است. امیرالمؤمنین (ع) رشته ی استوار الهی است. جز این صراط مستقیم، هر راه دیگر که باشد، انسان را از راه خدا باز می دارد.

9 – تنزیل و تأویل

وَ یُقَاتِلُ عَلَى التَّأْوِیلِ وَ لاَ تَأْخُذُهُ فِی اللَّهِ لَوْمَهُ لاَئِمٍ‏قَدْ وَتَرَ فِیهِ صَنَادِیدَ الْعَرَبِ وَ ...حَتَّى قَتَلَ النَّاکِثِینَ وَ الْقَاسِطِینَ وَ الْمَارِقِینَ

 امیرالمؤمنین (ع) بر مبنای تأویل جنگید و در راه خدا، از ملامت هیچ سرزنش کننده ای نهراسید ...

زمانی که رسول خدا (ص) دعوت خود را به اوامر الهی آغاز فرمود، سه گروه از مردم در برابر حضرتش پدید آمدند: مؤمنان، کافران، منافقان.

مؤمنان، نبوت حضرتش را با تمام وجود پذیرفتند...

کافران، صریحاً به انکار برخاستند...

اما منافقان، تنها به زبان ادعای ایمان کردند...

رسول خدا (ص)، به امر الهی وظیفه یافت که با کافران و منافقان جهاد کند...

 10 - کارنامه امت

‏لَمْ یُمْتَثَلْ أَمْرُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی الْهَادِینَ بَعْدَ الْهَادِینَ‏وَ الْأُمَّهُ مُصِرَّهٌ عَلَى مَقْتِهِ مُجْتَمِعَهٌ عَلَى قَطِیعَهِ رَحِمِهِ وَ إِقْصَاءِ وَلَدِهِ إِلاَّ الْقَلِیلَ مِمَّنْ وَفَى لِرِعَایَهِ الْحَقِّ فِیهِمْ

 " کفران نعمت" از بزرگترین گناهان و زشت ترین رفتارهای انسان است

هرچه نعمت، بزرگتر باشد،عذاب ناشی از ناسپاسی آن شدید تر است. از سویی خداوند، نعمتی بزرگتراز پیامبر وخاندان معصومش (ع) به بشر عطا نفرموده است غیبت آخرین حجت حق، عذاب شدید الهی است. راه رهایی از این عذاب بزرگ، تنها توبه و بازگشت به پیشگاه خدای تعالی و بستن  پیمان وفا با حجت های اوست.

 11- کجایند؟

أَیْنَ الشُّمُوسُ الطَّالِعَهُ أَیْنَ الْأَقْمَارُ الْمُنِیرَهُأَیْنَ الْأَنْجُمُ الزَّاهِرَهُ

 "کجایند خورشید های تابان؟ ...."

قلم تاریخ، کارنامه ی ظلمت پرستان  را در برخورد با مشعل های هدایت چنین می نویسد: یکی در محراب عبادت ،به دست پلیدترین پلیدان به شهادت رسید.دیگری در خانه، به جنایت همسر بی وفا  زهر جفا نوشانیدند. وآن دیگر را در بیابانی خون رنگ، با لب تشنه کشتند، یکی در مدینه ....یکی در زندان بغداد ... یکی در کاخ سلطنت.... یکی در منطقه نظامی ...

و مردم این همه را دیدند و دم برنیاوردند وچنین شد که خداوند حکیم، آخرین گوهر امامت را در صدف غیبت، محفوظ داشت .

12 - احیای کتاب

أَیْنَ الْمُؤَمَّلُ لِإِحْیَاءِ الْکِتَابِ وَ حُدُودِهِ‏أ

 کجاست آن (امام موعود) که برای حیات بخشیدن به کتاب خدا وحدود آن، آرزوی (ظهور) او را دارند؟

پیامبر رحمت، کلید این گنج عظیم نجات را در "حدیث ثقلین" نهاد ....

مفهوم این است، که هر کس به کتاب بدون تبیین عترت مراجعه کند، به نگهبانان حریم کتاب، ستم کرده است. اما مردم قدر نشناس" روح" را از کتاب گرفتند وبه "جسم زیبای" آن دلخوش کردند...و ما را روزی در پیش است که موعود قرآن، پای در رکاب نهد ...

 

13 – عزت و ذلت

أَیْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِیَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاءِ

 « کجاست عزت بخش دوستان خدا ...»

... روز یاری پیامبران و مؤمنان در دنیا، همان روز ظهور پرشکوه آخرین حجت حق، یادگار و بازمانده و وارث تمام اولیای الهی است. خدایا! آن روز را هرچه زودتر برسان.

 14 – تنها راه

أَیْنَ بَابُ اللَّهِ الَّذِی مِنْهُ یُؤْتَى

 « کجاست راه ورود به بارگاه قرب الهی ...

خداوند تعالی در میان امت اسلام « باب حطّه » { کلمه ی حطه به معنی * ریزش گناه } قرار داده است:

رسول خدا (ص) و ائمه ی هدا (ع).

امروز مصداق باب حطه در این امت، امام عصر حضرت حجة بن الحسن العسکری (عج) است، که هر کس * نجات و توبه و هدایت می طلبد، باید با کمال خلوص، سر خضوع بر این آستان فرود آورد ...

15 – خون­ خواه

أَیْنَ الطَّالِبُ الْمُطَالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاَءَ

 « کجاست آنکه خون خواه کشته ی کربلا است؟.........

با توجه به زیارت عاشورا که حضرت باقرالعلوم (ع) به دلدادگان خاندان نور سپرد، روشن شد که عظمت فاجعه ی کربلا، به حدی است که نه مختار و مانند او، بلکه هیچ مدعی دیگری نرسد که ادعای خون خواهی شهید کربلا کند. این گام بزرگ بر عهده ی آن حجت خدا است که خدایش در قرآن « منصور » نامید.

16 – دعای گرفتاران

أَیْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِی یُجَابُ إِذَا دَعَا

 « کجاست آن مضطر که چون ( خدا را ) بخواند، دعایش مستجاب گردد؟ »

اگر امروز درست به این پرسش « که مضطرّ واقعی کیست؟ » بیندیشیم، فردا که از کنار خانه ی کعبه، صدای دلنشین حضرتش به دعا و تضرع به درگاه الهی برخیزد، برای ما روشن می شود که مضطرّ واقعی، اوست نه دیگران.

17 – دانش انباشته

یَا ابْنَ الْعُلُومِ الْکَامِلَهِ

 « ای فرزند علم های کامل! »

بشر، برای رسیدن به دانش، راهی جز همین مسیر « فرضیه – آزمون – خطا » ندارد. که از همین رهگذر، با مشکلاتی روبرو شده است، چرا که مبنای کار او « علم ناقص » است.

در این میان، خداوند تعالی، به بندگان برگزیده ی خود، « علم کامل » می دهد...

حضرت بقیة الله "ارواحنا فداه" در زمان ما، همان علم کامل الهی است. چرا که امام عصر " ارواحنا فداه "، فررزند آن حجت های برگزیده ی الهی است که هر یک در زمان خود، « علم کامل » بودند.

  18 – مقایسه

‏عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ أَرَى الْخَلْقَ وَ لاَ تُرَى وَ لاَ أَسْمَعَ أَسْمَعُ لَکَ حَسِیساً وَ لاَ نَجْوَى‏عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ تُحِیطَ بِکَ دُونِیَ لاَ تُحِیطَ بِی دُونَکَ الْبَلْوَى وَ لاَ یَنَالَکَ مِنِّی ضَجِیجٌ وَ لاَ شَکْوَى

 « بر من بسی گران می آید که مردم را ببینم، ولی حضرت تو را به چشم نبینم.............

بسی که حزن، از همه بیزارم و نیکو مثلی است/ که به چشمِ دلِ ماتم زده، گُل، خار آید.

این مقایسه، آن گاه دردناک تر می شود که ببینم حجت بر حق خدا، در زندان غیبت، به این صحنه ها می نگرد، و اذن تصور گسترده در امور انسان ها ندارد.

 19 – پنهانِ آشکار

بِنَفْسِی أَنْتَ مِنْ مُغَیَّبٍ لَمْ یَخْلُ مِنَّا

 « جانم فدایت! آن پنهان شده ای که از ما جدا نیست. »

خداوند، زمین را هیچ گاه از حجّت خود، خالی نمی گذارد. پس حجت خدا همواره در روی زمین هست. اما به تعبیر رسای امیرالمؤمنین (ع): « گاهی ظاهر و مشهور است و گاه، ناامن و ناپیدا »

و امروز که آخرین امام از خاندان نور، حضرت مهدی ( عجل الله تعالی فرجه الشریف ) در شرایط عدم امنیت به سر می برد، مانند خورشید پشت ابر، نور خود را به آن ها که از ظلمت گریزانند، می رساند.

 20 – ای ابر! ببار ...

مَتَى نَنْتَقِعُ مِنْ عَذْبِ مَائِکَ فَقَدْ طَالَ الصَّدَى

 « چه زمانی از آب گوارای تو، بهره گیریم؟! دوره ی تشنگی به درازا کشید.........

در روایات معتبر خاندان عصمت، « آب » به « ولایت و هدایت و عقاید حقّه » تأویل شده است.

کسانیکه قدر حیات معنوی خود را می دانند، به خوبی می یابند که به این زلال نور بیشتر نیازمندند تا آب ظاهر ...

 21 – پناهگاه

خَلَقْتَهُ لَنَا عِصْمَهً وَ مَلاَذاً وَ أَقَمْتَهُ لَنَا قِوَاماً وَ مَعَاذاً وَ جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِینَ مِنَّا إِمَاماًفَبَلِّغْهُ مِنَّا تَحِیَّهً وَ سَلاَماً وَ زِدْنَا بِذَلِکَ یَا رَبِّ إِکْرَاماً

 « خدایا! او امام عصر (عج) را برای ما نگاهبان و پناهگاه آفریدی، ..........

در یک کلام: امام عصر (عج) مظهر رحمت واسعه ی الهی است.

حال که چنین است، همواره به یاد داشته باشیم که به یمن نگاهِ کیمیا اثرِ حضرتش، در هر لحظه صدها عذاب و بلا، از فرد و جامعه ی ما دور می شود.

 22 – پیوند

وَ صِلِ اللَّهُمَّ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ وُصْلَهً تُؤَدِّی إِلَى مُرَافَقَهِ سَلَفِهِ

 « خدایا! میان ما و او، پیوندی برقرار کن.........

در این برهه ی زمانی که دیده به دنیا گشوده ایم، وصف انبیاء و اوصیاء و اولیاء را بسیار شنیده ایم..........

به بیان خداوند متعال در حدیث قدس لوح:

کمال موسی، نور عیسی و صبر ایوب را دارا است.

اوست که در روز ظهور، در خانه ی کعبه ندا بر می آورد، و از پیروان تمام پیامبران پیشین می خواهد که پیش آیند و مقامات آن بزرگواران را به چشم خود.....

  23 – حقوق آسمانی

وَ أَعِنَّا عَلَى تَأْدِیَهِ حُقُوقِهِ إِلَیْهِ وَ الاِجْتِهَادِ فِی طَاعَتِهِ وَ اجْتِنَابِ مَعْصِیَتِهِ

 خدایا! به ما یاری برسان تا حقوق حضرتش را به او ادا کنیم.........

حقوق امام عصر (عج) بر عهده ی ما، بیش از آن است که بتوانیم بر شماریم.

امام زمان (عج) مهمترین واسطه ی رسیدن نعمت های مادی و معنوی به تمام مردم است.

و ما بدون کمک گرفتن از خدای قادر، نمی توانیم حقوق حضرتش را ادا کنیم.

 24 – به برکت او

‏وَ اجْعَلْ صَلاَتَنَا بِهِ مَقْبُولَهً وَ ذُنُوبَنَا بِهِ مَغْفُورَهً وَ دُعَاءَنَا بِهِ مُسْتَجَاباًوَ اجْعَلْ أَرْزَاقَنَا بِهِ مَبْسُوطَهً وَ هُمُومَنَا بِهِ مَکْفِیَّهً وَ حَوَائِجَنَا بِهِ مَقْضِیَّهً

 خدایا! نماز ما را، به برکت او مقبول گردان......

خداوند متعال که در اوج بی نیازی است، انسان را به گونه ای آفریده که در پیشگاه خدایش همواره فقیر است.

حال که می خواهیم عرض نیاز کنیم، چگونه برویم؟ لطف خدای حکیم، در این مرحله نیز دست ما را می گیرد و به ما راه می نماید که باید به سوی او «وسیله» برگیرید؟

خداوند، این وسیله را هم به ما شناساند: محمد و آل محمد (ع). امروز، وسیله ی ما به درگاه الهی، حضرت ولی عصر(عج) است. در این جملات دعای ندبه، قبولی نماز، آمرزش گناهان، استجابت دعاها، گسترش روزی، حل مشکلات و برآوردن نیازهای خود را به واسطه حضرتش، از خدا می خواهیم.