چکیده کتاب عریضه نویسی

از جمله اموری که همواره دست اوردهای فکری و اعتقادی و حتی تاریخی و ادبی ملل راتهدید مینماید مساله رسوخ تدریجی خرافات و پندارهای غلطی است که دانسته یا ندانسته توسط دوستان نااگاه و یا دشمنان اگاه در طول زمان به این حقایق افزوده میشود و در نتیجه ماهیت ان را پنهان میکند و نه تنها عدم امکان دست یابی افراد جامعه را به ان دارد بلکه هر روز بیش از پیش انها را از مسیر رشد و تکامل مادی و معنوی دور میسازد.

بدیهی است  وقتی که در اصول و فروع ویا حتی در جزیی ترین احکام  فرعی یک دین,مطالب خالی از حقیقت راه یافت,به تدریج این امور رنگ مذهبی به خود گرفته و در نهایت قیافه واقعی دین را تغییر میدهد و از این رهگذر حداقل سه نوع ضرر اساسی به بنیان و ریشه دین متوجه میگردد:

الف-رسوخ این امور خرافی اعتقاد  افراد جامعه را نسبت به حقانیت ادیان از بین میبرد.

ب- چه بسیارند پژوهشگران ازاد اندیشی که تلاش مینمایند که کاملترین این الهی را بشناسنداما در همان گامهای اول تحقیق به محض مواجه شدن با یک سلسله امور از رسیدن به سعادت واقعی محروم میگردند.

ج-دشمنان ادیان با شگردهای خاص از طریق تمسک به این گونه رسوبات ظرفی موجب سلب اعتماد افراد نسبت به احکام دینی شده و در نتیجه زمینه را برای اجرای نقشه های شوم خود فراهم میسازند.

نویسنده بر این معتقد است که اگر در زمینه رشد نیروی تفکر و قدرت تحلیل و ارتقا سطح معرفت دینی عامه جامعه برنامه ریزی صحیح به اجرا در اید نه تنها هیچ عقیده خرافی امکان ظهور پیدا نمیکندبلکه زمینه و بستر موفقیت تمام توطئه دشمنان هم از بین خواهد رفت .با توجه به چنین ضرورتی که در رساله حاضر تلاش شده است تا یکی از موضوعات مطرح در فرهنگ اسلامی که با عنوان عریضه نویسی شناخته میشود مورد باز بینی مجدد قرار گیرد و ابعاد مختلف ان روشن گردد تا مشخص شود که اصلا عریضه نوسی چیست؟

عریضه نویسی چیست؟

اغلب لغت شناسان عریضه را به عرض حال و درخواست نامه معنی میکنند و در اصطلاح عریضه نویسی یکی از شیوه های خاص توسل است که در طول تاریخ و در فرهنگ اسلامی همواره مورد توجه بوده است .

از ناحیه پیامبر اکرم (ص)و ائمه اطهار (ع)توصیه شده است در زمان بروز گرفتاری به جای نا امید شدن از اموری چون دعا و توسل کمک گرفته شود.انگاه برای خود توسل شیوه های مختلفی بیان شده است از جمله انها نوشتن عریضه است.

عریضه گاهی خطاب به خداوند تبارک و تعالی و گاهی مستقیم به معصومین نو شته میشودو در ان فرد مشکل یا حاجت خود را ذکر کرده و براورده شدن یا برطرف شدن ان را درخواست میکند.بدیهی است که هیچیک از این امور با قیودی که به انها ذکر شدبه اموری نظیر شرک و بت پرستی و ...منتهی نمیشود.

رنسانس;و احکام و اداب دینی

متاسفانه مساله عریضه نویسی که از جمله روش های خاص توسل و ایجاد ارتباط با فیض الهی است همانند خیلی ار برنامه های دیگر دینی تحت تاثیر شرایط نا مناسب تمدن  جدید و دست اوردهای دیگر و یا دید گاههای غلطی که در نتیجه سیطره تفکر دین ستیزانه و یا دین گریزانه غربی به وجود امده است .به فراموشی سپرده شده و یا حداقل کم رنگ گشته است.لذا مشکلاتی که این نهضت از این رهگذر ایجاد کرد شامل:

الف-سلب اسایش و امنیت:

حصول پیشرفتهای بسیار عظیم در عرصه های علوم و صنایع نه تنها این ارزو به حقیقت نپیوست بلکه به مرور زمان بر اثر اشکار شدن  نواقص موجود در بنیان های فکری و جهت گیری های عملی تمدن جدید روز به روز  فقر و بی عدالتی و نا امنی در جهان  گسترش  یافت و حتی فرصت رسیدگی به طبیعی ترین خواست های عاطفی و احساسی را از بین برد.

ب-دین ستیزی:

از جمله ویژگی های تفکر حاکم بر نهضت رنسانس دین ستیزی است. این امر تا حد زیادی ناشی از عملکرد غلط دست اندر کاران کلیسا بود.به گونه ای که حق هرگونه دخالت در امور سیاسی و اجتماعی را از دین سلب کردند به عبارت بهتر  ان را تبدیل به یک سلسله ااب فردی در محدوده ساختمان کلیسا و .. کردند .پر واضح است  این کار به اساس اخلاق و سلامتی راون و ارامش فکری مردم خسارت جبران  ناپذیری را وارد ساخت و برزو انواع بیماری های روانی و به دنبال ان بالا رفتن امار خود کشی و قتل و جنایت د رجوامع به اصطلاح پیشرفته امروز موید این مدعا است.

ج-پیدایش ابزار های غفلت و سرگرمی جدید:

پیدایش ابزارهای پیچیده رسانه ای که از یک طرف به ترویچ و تحکیم  دیدگاههای  تفکر مادی  جدید میپردازد و از طرف دیگر  به بهانه ایجاد سرگرمی  ضمن پر کردن اوقات  با قیمانده انسان امکان هرگونه رسیدگی به نیازهای روحی و روانی را از بین می برند.

شرایط نویسنده عریضه :

1-توبه از گناهان:امام صادق (ع)از پیامبران  نقل میکند که ان حضرت فرمودند :بهترین دعا  استغفار و طلب امرزش از گناهان است .مرحوم علامه مجلسی در شرح روایت مینویسد:چون استغفار وسیله بر طرف شدن گناهان است و گناهان بزرگترین پرده و حجاب های مستجاب شدن  دعا ها هستند.

2-عدم ترک عمل :هرگز عریضه نوشتن جای عمل انسان را نمیگیرد لذا فرد بعد از نوشتن

درخواستش اگر متوجه وجود زمینه های عملی برای  براورده شدن خواسته اش شد باید انهارا دنبال کند چرا که به فرموده امام صادق (ع):«الداعی بلا عمل کالرامی بلا وتر»

«دعا کننده ای که پایبند عمل نیست همانند تیر اندازی است که وسیله تیر اندازی را در اختیار ندارد.»

3-هماهنگی خواسته با دل انسان:اگر انسان در حالتی اقدام به نوشتن عریضه کند که مضطر باشد و هیچ امیدی به راهای عادی و اسباب  معمولی نداشته باشد دعا مستجاب است.

4-اطمینان به قبولی در خواست:حسن ظن بنده به پرودگار عالم و اهلبیت عصمت (ع)به گونه ای باشد که جزم داشته باشد که خواسته او اجابت میشود.

ب-شرایط حاجت مورد نظر:

باید توجه داشت  که همه درخواستهای انسان صلاحیت براورده شدن را نداند بلکه خواسته فرد حداقل باید دارای دو شرط باشد تا بتوان امیدوار به براورده شدن ان بود.

اولا:درخواست  نویسنده عریضه  مخالف سنت های جاریه الهی و اراده تکوینی  خداوند  نباشد .

ثانیا:درخواست باید امر حلالی باشدبه بیان دیگر خارج از اراده تشریعیه خداوند نباشد.

چند تذکر :

1-توجه به این نکته نیز لازم است که اگر کسی تمام اداب و شرایط توسل را در موقع نگارش عریضه به جای اورد  اما به حسب ظاهر در خواستش براورده نشود  نباید تصور کند که درخواست او رد شده است چه بسا خداوند دوست دارم بنده اش باز به او مراجعه کندپس بدون اینکه نا امید شود دوباره حاجت خود را از خدا طلب کند .

بعضی از دعا عا سزاوار است که چند سال بعد از درخواست  اجابت شوند بنابراین در مواردی شاید وقت استجابت دعا فرا نرسیده است و گاهی نیز اصل براورده شدن جاجت به صلاح فرد نیست لذا خداوند به واسطه لطف و عنایتی که به بنده خود دارد خواسته اورا چون به ضرر اوست برنمیاورد اما وی را از پاداش معنوی دعا محروم نمیکند .

2-نظام عالم براساس قضا و قدر الهی  اداره میشود و قضا و تقدیر الهی امری غیر قابل تبدیل و تغییر است در نتیجه اگر دعا موثر هم باشد در مواردی که عملی از طرف خداوند مقدر شده است .البته گاهی مقدرات الهی مشروط هستند و در شرایط خاصی تغیر پیدا میکند.به فرموده پیامبر(ص):«الدعا یردالقضائ و قد ابرمابراماوضماصابعه(ص)»

«دعا میتواند جلوی قضایی را که به مرتبه حتمییت رسیده است بگیرد و مانع تحقق ان در خارج شود»